top 020 530 41 81 | [javascript protected email address]

Rijksmuseum de Gevangenpoort

Introductie in de Vleeskelder

Aan de linkerzijde worden de hoofdpersonen geïntroduceerd aan de hand van objecten. Ook worden hun bewegende silhouetten geprojecteerd op de wand.

Bewegende silhouetten

Objecten hoofdpersonen

Objecten van links naar rechts: Sleutelbos (Cipier), Vonnistas (Rechter), Beulsbijl (Beul), Handboeien (gevangen dienstmeid)

Cipierswoning

Dit is de cipierswoning. De cipier bewaakt en verzorgt de gevangenen. Na arrestatie worden de verdachten in de Gevangenpoort opgesloten in afwachting van hun verhoor en berechting. Voel hoe zwaar een voetboei aan je been is.

Collectie hand, voet - en halsboeien

Cipierswoning tafel

Replica van een puttertje, gebaseerd op een schilderij van Carel Fabritius uit 1654 (Mauritshuis, Den Haag)

Examineerkamer

Vanaf 1540 worden gevangenen in deze zaal verhoord door verschillende rechters. Hier vind je het handboek Pracktijcke Criminele. Het bevat een beschrijving en afbeeldingen van de in die tijd meest voorkomende misdrijven en bijbehorende straffen. Ook kun je hier het verhaal van de dienstmeid horen en zelf een duimschroef uitproberen.

Kapel

Als een verdachte schuldig is bevonden volgt een passende straf. De straffen worden in het openbaar bekendgemaakt en uitgevoerd: ter vernedering van de dader en om de bevolking af te schrikken. Schuin tegenover de Gevangenpoort staat eeuwenlang een stenen schavot. Veroordeelden worden hier te kijk gezet en publiekelijk gestraft.

Beul

Hier zie je brandijzers, die de beul gebruikt bij het brandmerken van misdadigers. Ook zie je de beulsbijl, gebruikt door de beul voor onthoofding als doodstraf. Tegen de wand een projectie van de beul. Hoor zijn verhaal.

Raadkamer

Dit is de Raadkamer. In deze ruimte beraadslagen de rechters over het vonnis. Je sluit af met een game waar je zelf een oordeel kan vellen. Hier worden straffen van toen vergeleken met nu. Je krijgt hierbij uitleg door jurist en raadsheer Ybo Buruma.

Game 'Vel een oordeel'

Tafelkleed Vrouwe Justitia

Samen met het Textielmuseum in Tilburg hebben we voor de game een geweven tafelkleed ontwikkeld.

Rijksmuseum de Gevangenpoort

Museum de Gevangenpoort, 2021

Welkom in een van de oudste gevangenissen van Nederland. Van de vijftiende tot de negentiende eeuw werden in dit gebouw verdachten opgesloten in afwachting van hun verhoor en berechting. Ook zitten er gevangenen achter slot en grendel. Van zware criminelen tot kruimeldieven. Ze worden bewaakt door een cipier, die ook in het gebouw woont. Maar er spelen meer mensen een rol in de Gevangenpoort. De rechter, die de verdachten verhoort om hen een bekentenis te laten afleggen en hun straf bepaalt. En de beul, die de rechter soms een handje moet helpen bij de ondervraging.

Door de tentoonstelling heen werken we met audiovisuele, bewegende schaduwen van dit soort hoofdpersonen. Zij vertellen hun verhaal. Ook vertellen ze historische informatie, geven ze toelichting bij objecten en werken ze als een link naar het heden. Ze betrekken de bezoeker bij de tentoonstelling en werpen vragen op.

We sluiten af met een game waar je zelf een oordeel kan vellen. Hier worden straffen van toen vergeleken met nu. Je krijgt hierbij uitleg door jurist en raadsheer Ybo Buruma.





concept, onderzoek en samenstelling Duinzand en Rijksmuseum de Gevangenpoort
teksten Duinzand en Rijksmuseum de Gevangenpoort
ruimtelijk en grafisch ontwerp Platvorm
tentoonstellingsbouw Flink en Bruns (vitrine guillotine)

lichtontwerp Studio FLEK
projectleiding Sara van Doorn
videoportretten Duinzand
met dank aan Ybo Buruma, Rein Gerritsen,
Gerald Roethof en Disa Jironet

audiovisuele productie
scenario, productie schimmen en audiotour Duinzand
stemmen Paul Groot, Thom Hoffman en Kirsten Berkx
game Raadkamer YIPP
redactie en vertaling Rijksmuseum de Gevangenpoort
en UVA talen
met dank aan de leermeesters en vrijwilligers van
het Zuiderzeemuseum, Enkhuizen, het Textielmuseum, Tilburg

fotografie tentoonstelling Mike Bink